دفاعیه دکتری در دانشکده مهندسی عمران
نوید خادمی، دانشجوی دوره دکتری دانشکده مهندسی عمران، اسفندماه سال90، از رساله خود با عنوان «مدلسازی انحراف تصمیمگیری در انتخاب گسسته با استفاده از آمارههای ناپارامتری: مطالعه موردی انتخاب مد ریلی» دفاع نمود.
چکیده این رساله که راهنمایی آن را دکتر جلیل شاهی و دکتر محمود احمدینژاد و مشاوره آن را دکتر افشین شریعت مهیمنی بر عهده دارند به شرح زیر میباشد.
توسعه نظری مدلهای دینامیکِ روز-به-روز سفر، موضوع اصلی این پایاننامه تحقیقاتی است. نقش این مدلها، پیشبینی تغییرات و نوسانات تقاضای سفر به صورت روز-به-روز و پشت سر هم، در اثر اجرای مدیریتهای تقاضا و عرضه حمل و نقل است. چارچوبِ مدلسازیِ دینامیکِ روز-به-روز، زنجیرهای از مدلهای بهم پیوسته و متوالی است که یکی پس از دیگری اجرا میشوند؛ به نحوی که خروجیهای یک مدل ، ورودیهای مدل دیگر را فراهم میآورد. مدلهای مذکور، در مدلسازی تصمیمهای متوالی مسافران در شرایطی که زمان سفر دارای عدم قطعیت قابل توجهی است، میتوانند مفید واقع گردند. این مدلها معمولا از سه حوزه (ماجول) تشکیل میشوند. حوزه اول، در خصوص انتخاب مسافر است. حوزه دوم قضاوت وی را مدلسازی مینماید و حوزه سوم، حوزه یادگیری و بروزنمایی وی را مدل مینماید. این سه حوزه در کنار هم، بستری فراهم میآورند تا بتوان شرایط موجود در یک شبکه را از روزی به روز دیگر مدلسازی و مقایسه کرد.
در این پژوهش، برای حوزه تصمیم های مسافران از «فرآیند تحلیل شبکهای فازی» استفاده شده است. در این راستا، الگوریتمی سه مرحلهای برای ساخت شبکه اثراتِ فرآیند تحلیل شبکهای فازی ارائه شده و توسط آن، ساختار مساله تصمیمِ انتخاب مد و مسیر سفر تبیین شده است. در حوزه قضاوت، از نامعادلات و استنتاج فازی بهره گرفته شده و در خلال ساخت مدل قضاوت، روش جدیدی برای تعیین درجه عضویت نامعادلات فازی ارائه شده است. در حوزه یادگیری، ابتدا یک مدل یادگیری توصیفی ساده فازی ارائه گردید. ولی برای بالا بردن دقت فرآیند مدلسازی، از سیستم استنتاج فازی شبکه مبنای انطباقی ( ANFIS ) استفاده شده است. قرارگرفتن تمامی این حوزهها در کنار هم، بستری را برای مدلسازی روز-به-روز به وجود آورد. به علاوه، بمنظور اثرسنجی، کمیسازی و ارزیابی اقتصادی واکنشهای مسافران به سیاستهایی که قصدِ کاهش عدم قطعیت در زمان سفرهای سیستم حمل و نقل را دارند، چگونگی واکنش مسافران در مواجهه با سطوح مختلف عدم قطعیت در زمان سفر، نشان داده شده است و در ادامه، ابزار تحلیلی لازم برای برآورد کمی تاثیر ایجاد سیستمهای افزایشدهنده قطعیتِ زمان سفر در سیستم حمل و نقل، ارائه شده است.
برای ارزیابی مدلها، یک مطالعه آزمایشگاهی روز-به-روزِ وب-مبنا برای دانشجویان مهندسی عمران دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی گردید و بر اساس آمارگیریها و پیمایشهای گوناگون، مدلهای روز-به-روز ساخته، ارزیابی و اعتبارسنجی گردید. در نهایت با زنجیرهای از مدلهای روز-به-روز سفر، سناریوهای مختلفی چون سناریوی ایجاد سیستم ریلی و سناریوی اطلاع رسانی پیش-سفر، شبیهسازی و مورد ارزیابی قرار گرفت.
واژههای کلیدی: مدلسازی روز-به-روز تقاضای شبکه حمل و نقل، انحراف تصمیمات در انتخاب گزینه ایدهآل، تقاضای دینامیک سفر، استنتاج فازی، شبکه عصبی، فرآیند تحلیل شبکهای .