در این رساله شکل دهی پرتو در آرایه های حسگری تنک تودرتو (NSA) و اول (CSA) با چیدمان خطی غیریکنواخت مورد پژوهش قرار گرفته است. در حوزه شکل دهی پرتو سطح گلبرگ های جانبی بالا و حضور گلبرگ های ناخواسته زیاد در پترن پرتو این آرایه ها کاربرد آن ها را در عمل تحت تأثیر قرار داده است. هدف اصلی این پژوهش شکل دهی پرتو همزمان با کاهش سطح گلبرگ های جانبی و ناخواسته با حفظ ویژگی های مثبت این آرایه ها می باشد. برای دستیابی به این هدف دو رویکرد جدید برای سنتز پترن پرتو شامل سنتز پرتو با روش هدایت نول و سنتز پرتو با روش شکل دهی پرتو مبتنی بر ضرب توسعه داده شده است. در رویکرد اول با استخراج بردار وزن دهی مناسب، نول های پترن پرتو سنتز شده دقیقاً بر روی گلبرگ های ناخواسته زیر آرایه های CSA و NSA قرار می گیرند، به طوری که حاصل ترکیب پترن های پرتو زیر آرایه ها منجر به کاهش سطح گلبرگ های جانبی و ناخواسته می شود. در این رویکرد برای جلوگیری از افزایش پهنای گلبرگ اصلی سعی شده است که میزان تغییرات پترن پرتو بر اساس معیار میانگین مربعات خطا (MSE) کمینه شود. در رویکرد دوم با وزن دهی مناسب المان های زیر آرایه ها دو پترن پرتو مجازی ساخته می شود به طوری که با ضرب پترن های پرتو مجازی در پترن های پرتو واقعی پیک های ناخواسته زیر آرایه های اصلی حذف می گردد. پردازشگرهای ارائه شده در این رساله از نظر پارامترهای مختلف پترن پرتو شامل مقادیر PSL، ISL، تعداد مؤلفه های متقاطع ناشی از حضور چند منبع سیگنال همزمان، میزان دایرکتیویته و SNR در خروجی پردازشگرها با استفاده از شبیه سازی های کامپیوتری و تست عملی با روش های موجود در مقالات مقایسه گردیده است. نتایج حاصله بهبود عملکرد پردازشگرهای طراحی شده را در حوزه شکل دهی پرتو تأیید می کنند.