دوره 13، شماره 1 - ( 1-1404 )
جلد 13 شماره 1 صفحات 81-65 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Jahanbakhsh A, Shokouhibidhandi M. (2025). The Productive House: A Foundation for Balanced Spatial Planning. JRIA. 13(1), 65-81. doi:10.61186/jria.13.1.4
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1751-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1751-fa.html
جهانبخش عباس، شکوهی بیدهندی محمدصالح. خانه مولد: بنیانی برای آمایش متوازن سرزمین پژوهش‌هاي معماري اسلامي 1404; 13 (1) :81-65 10.61186/jria.13.1.4
1- دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
چکیده: (1169 مشاهده)
برنامه‌های آمایش سرزمین، تلاش می‌کنند که توزیع مناسب و متوازن جمعیت و فعالیت‌هایی نظیر صنایع و کشاورزی را پیشنهاد کنند. برخی از این برنامه‌ها در ایران، این توزیع مناسب را از طریق ایجاد شهرهای جدید (عمدتا مسکونی) و شهرک‌های صنعتی و مشخص کردن محدوده‌ی زمین‌های کشاورزی مشخص می‌کنند. برنامه‌های شهری (نظیر طرح‌های جامع و تفصیلی و یا هادی) هم می‌کوشند که از طریق تعریف خط محدوده، مانع تداخل عرصه‌های سکونت با محدوده‌های دیگر به ویژه اراضی کشاورزی شوند. با این حال، مقاله‌ی حاضر سعی دارد نشان دهد که این تفکیک (منطقه‌بندی یا زونینگ) کاربری‌ها، تنها رویکرد ممکن و مطلوب نیست. پیشنهاد پژوهش حاضر، ترکیب کاربری‌ها در مقیاس خانه و محله است. پیش از این از اختلاط کاربری‌ها به معنای استقرار کاربری‌های مختلف در قطعات همجوار هم سخن گفته شده است. اما در این مقاله، از ترکیب کاربری‌ها دفاع می‌شود که به معنای فعالیت همزمان سکونت، کشاورزی و صنعت در یک قطعه زمین است. به عبارت دیگر این مقاله نشان می‌دهد که اگر کاربری مسکونی، با فضاهای کارگاهی و کشاورزی ترکیب می‌شود، می‌تواند الگوی مناسب‌تری از لحاظ اقتصادی و فرهنگی ایجاد نماید. روش تحقیق در پژوهش حاضر به صورت تطبیقی و با استناد به ترازیابی با روش Best Practice بوده است. بدین منظور، نمونه‌هایی از تجارب جهانی موفق تلفیق مسکن و کشاورزی و نیز تلفیق سکونت و صنعت بررسی خواهد شد و ضمن بررسی آموزه‌ها برای ایران، برخی پیش‌فرض‌های حاکم بر سیاست‌گذاری شهری و منطقه‌ای در شرایط کنونی مورد نقد قرار خواهد گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد که پیش‌فرض‌هایی مثل آسیب‌دیدن امنیت غذایی در صورت ترکیب مسکن و کشاورزی، صرفه‌جویی ناشی از مقیاس در اثر ایجاد مزارع و صنایع بزرگ، ضرورت ایجاد تمایز مشخص میان اراضی داخل محدوده‌های شهری و اراضی اطراف (از نظر تراکم و کاربری و طبقات) احکامی مطلق و جهان شمول نیستند. در مقابل، ایجاد خانه‌ی مولد، به معنی فضایی که امکان سکونت و کسب و کارهای خرد و خانوادگی را در کنار هم فراهم می‌سازد می‌تواند به افزایش عدالت اجتماعی و جلوگیری از انحصار امکانات سرزمینی به بنگاه‌های صاحب سرمایه، کاهش فقر، افزایش تولید، توسعه‌ی شهرهای کوچک و روستاها و در نهایت توازن در آمایش سرزمین کمک نماید.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تبیین و تحلیل آخرین دستاوردهای نظری و عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1403/2/8 | پذیرش: 1403/6/18 | انتشار: 1404/1/27
دریافت: 1403/2/8 | پذیرش: 1403/6/18 | انتشار: 1404/1/27
فهرست منابع
1. 1. پدرام، بهنام، و آزاده حریری. 1395. خانه‌های تاریخی با نقشی فراتر از مسکن در بافت تاریخی اصفهان. پژوهش‌های معماری اسلامی 4 (2): 89-74.
2. 2. جوادی آملی، عبدالله. 1389. توسعه کوثری. مجله همشهری، ویژه‌نامه الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت.
3. 3. جوادی آملی، عبدالله. 1393. توسعه‌ی ممدوح، توسعه‌ی مذموم. علوم انسانی اسلامی صدرا (10): 13-20.
4. 4. جهانبخش، عباس و محمد صالح شکوهی بیدهندی. 1401. الگوی «زیست‌شهر»های نوین مولد، پیشران حرکت به سوی شهرسازی اسلامی. پژوهش‌های معماری اسلامی 10 (2): 124- 145.
5. 5. شخصی میبدی، میثم .1402. آشنایی با تائوبائو پلتفرم خرید آنلاین و خرده‌فروشی در چین. قم: اندیشکده مطالعات راهبردی زیست شهر اسلامی، نشر داخلی.
6. 6. شکوهی بیدهندی، محمدصالح، و محسن عزیزیان غروی. 1400. از چغاگلان تا وال‌استریت: تاریخ شهر و شهرنشینی جهان. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی تهران.
7. 7. صدر (شهید)، سید محمد باقر. 1393. اسلام، راهبر زندگی؛ مکتب اسلام؛ رسالت ما. قم: دارالصدر.
8. 8. علیزاده، محسن، فریده انوری، میثم شیرخدایی، و محمد ولی‌پور خطیر. 1398. شناسایی عوامل موفقیت شرکت اینترنتی علی‌بابا. پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی 9 (4): 23-42.
9. 9. کاویان، مجتبی، و غلامحسین غلامی. 1396. کارخانه یا کار و خانه؛ بررسی مفهوم کار و تولید در شکل‌گیری خانه‌های تاریخی ایرانی در بشرویه. معماری اقلیم گرم و خشک 5 (5): 101-118.
10. 10. مرکز آمار ایران. 1396. نتایج طرح آمارگیری با‌غداری‌های کشور.
11. 11. مرکز آمار ایران. 1397. نتایج طرح آمارگیری زراعت کشور.
12. 12. مرکز پژوهش‌های مجلس. 1402. ضرورت توجه به ظرفیت برُد محیط زیستی در طرح‌های توسعه شهری با نگاه به وضعیت کلان‌شهر تهران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات زیربنایی.
13. 13. مرکز پژوهش‌های مجلس. 1403. مقایسه رویکردهای توسعه شهری افقی و عمودی. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات زیربنایی.
14. 14. مرکز تحقیقات اسلامی مجلس. 1403. گزارش علمی تحلیل علل مسئله‌مندیِ بارگذاری تراکم جمعیتی بالا در شهرسازی. قم: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی.
15. 15. معاونی، الهام، و هیوا رحمانی. 1398. تأثیر امنیت و فضای جنسیتی بر افزایش حضور بانوان در فضای شهری (نمونه موردی: پارک بانوان شیراز). معماری‌شناسی (9): 49-58.
16. 16. میرزا، مژگان، حسین ترکمانی، سپیده قبادی، و میترا پارسافر. 1394. مقایسه میزان افسردگی و نوع معماری ساختمان، نمونه موردی منازل آپارتمانی، ویلایی. در دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی، استانبول.
17. 1. Alizadeh, Mohsen, Farideh Anvari, Meysam Shirkhodai, and Mohammad Valipour Khatir. 2018. Identifying the Success Factors of the Alibaba Internet Company. Organizational Resource Management Research 9 (4): 23-42.
18. 2. Demographia. 2023. Demographia World Urban Analyses. Online Access: http://www.demographia.com/db-worldua.pdf
19. 3. Fishman, Aryei. 2002. Judaism and Collective Life, Self and Community in the Religious Kibbutz. New York: Routledge.
20. 4. Gavron, Daniel. 2000. The Kibbutz: Awakening from Utopia. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
21. 5. Gleeson, Brendan, Nicholas Low, Ingemar Elander, and Rolf Lidskog. 2000. Consuming Cities, The Urban Environment in the Global Economy after Rio. New York: Routledge.
22. 6. Jahanbakhsh, Abbas, and MohammadSaleh ShokohiBidhandi. 2022. The Pattern of Productive "Zistshahr" (Livable City), A Drive Toward Islamic Urban Planning. Journal of Researches in Islamic Architecture 10 (2): 124-145. [DOI:10.52547/jria.10.2.8]
23. 7. Javadi Amoli, Abdullah. 2012. Praised Development; Reprehensible development. Journal of Islamic Humanities, Iranian Islamic Model of Progress (10).
24. 8. Javadi Amoli, Abdullah. 2019. Kawthari Development. Hamshahri Magazine, Special Issue of the Islamic-Iranian Pattern of Progress.
25. 9. Kavian, Mojtaba, and Gholamhossein Gholami. 2016. Factory or Work and Home; Investigating the Concept of Work and Production in the Formation of Historical Iranian Houses in Boshrouyeh. Journal of Hot and Dry Climate Architecture 5 (5): 101-118. [DOI:10.29252/smb.5.5.101]
26. 10. Klinenberg, E. 2002. Heat Wave: A Social Autopsy of Disaster in Chicago. University of Chicago Press, Chicago. [DOI:10.7208/chicago/9780226026718.001.0001]
27. 11. Kozlowski, J. M. 1990. Sustainable Development in Professional Planning: A Potential Contribution of the EIA and UET Concepts. Landscape and Urban Planning 19(4): 307- 332. [DOI:10.1016/0169-2046(90)90040-9]
28. 12. Lovell, Stephen. 2003. Summerfolk: A history of the dacha, 1710-2000. Ithaca and London: Cornell University Press. [DOI:10.7591/9781501704574]
29. 13. Miles, Steven. 1998. Consumerism: As a Way of Life. London: Sage. [DOI:10.4135/9781446217115]
30. 14. Miles, Steven. 2010. Spaces for Consumption. London: SAGE Publications.
31. 15. Mirza, Mozhgan, Hossein Turkmani, Sepideh Ghobadi, and Mitra Parsafer. 2014. Comparison of the Level of Depression and the Type of building Architecture, A Case Study of Apartment Houses and Villas. In Second International Conference on Research in Science and Technology, Istanbul.
32. 16. Moaveni, Elham, and Hiva Rahmani. 2019. The Effect of Security and Gender Space on Increasing the Presence of Women in The Urban Space (Case of Shiraz Women's Park). Architectural Science (9): 49-58.
33. 17. Near Henry. 1992. The Kibbutz Movement: A History I. Oxford: Oxford University Press.
34. 18. Oh, K., Y. Jeong, D. Lee, W. Lee, and J. Choi. 2005. Determining Development Density Using the Urban Carrying Capacity Assessment System. Landscape and Urban Planning 73 (1). [DOI:10.1016/j.landurbplan.2004.06.002]
35. 19. Omer-Sherman, Ranen. 2006. Imagining the Kibbutz, Visions of Utopia in Literature and Film. Pennsylvania: the Pennsylvania State University Press.
36. 20. Pedram, Behnam, and Azadeh Hariri. 2015. Historical Houses with a Role Beyond Housing in the Historical Context of Isfahan. Journal of Researches in Islamic Architecture Research 4 (2): 74-89.
37. 21. Rosenthal, Gadi, and Hadas Eiges. 2014. Agricultural Cooperatives in Israel. Journal Of Rural Cooperation 42 (1). The Center for Agricultural Economic Research, The Hebrew University Magnes Press, Jerusalem.
38. 22. Rosstat. 2005a. Osnovnye Pokazateli Sel'skogo Khoziaistva v Rossii v 2004 Godu. Moskva: Federal'naia Sluzhba Gosudarstvennoi Statistiki.
39. 23. Rosstat. 2005b. Rossiia v tsifrakh 2004. Moskva: Federal'naia Sluzhba Gosudarstvennoi Statistiki.
40. 24. Rosstat. 2006. Rossiia v tsifrakh 2005. Moskva: Federal'naia Sluzhba Gosudarstvennoi Statistiki.
41. 25. Sadr, Seyyed Mohammad Baqir 2014. Islam, the Leader of Life; School of Islam; Our Mission. Qom: Dar al-Sadr.
42. 26. Shakhsi Meybodi, Meysam. 2023. Getting to Know Taobao, An Online Shopping and Retail Platform in China. Qom: Islamic City Life Strategic Studies Institute. Internal Publication.
43. 27. ShkohouhiBidhandi, MohammadSaleh, and Mohsen Azizian Qaravi. 2021. From Chaghagolan to Wall Street: The World History of the City and Urbanization. Tehran: Tehran Academic Jihad Publications.
44. 28. Simons, Tal, and Paul Ingram. 2004. An Ecology of Ideology: Theory and Evidence from Four Populations. Industrial and Corporate Change 13 (1): 33-59 [DOI:10.1093/icc/13.1.33]
45. 29. Sofer, Michael, and Levia Applebaum. 2006. The Rural Space in Israel in Search of Renewed Identity: The Case of the Moshav. Journal of Rural Studies (22): 323-336. [DOI:10.1016/j.jrurstud.2005.10.004]
46. 30. Statistical Center of Iran. 2016. The Results of the Survey Plan of the Country's Warehouses.
47. 31. Statistical Center of Iran. 2017. The Results of the Country's Agriculture Statistics Plan.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
