چکیده
معماری و اشیای خانگی بجا مانده از قرون اولیه اسالمی در ایران، از جمله مظاهر مادی فرهنگ و تمدن پیشین می باشند.
همچنین نمادها و اعتقادات بکار رفته در طراحی ظروف خانگی و معماری، چه از دید شکل و فرم و چه از دید نقش و تزیین،
از جمله مظاهر معنوی جلوه گر شده در این آثار هستند. با بررسی فرم و نقش و تزیینات بکار رفته در معماری و اشیای خانگی
در دوره های تاریخی، که یکی از جلوه های اعتقادات مردم هستند، می توان به چگونگی تأثیر نماد ها و اعتقادات در طراحی
معماری و اشیای خانگی دست یافت.
در بسیاری از هنرهای سنتی گذشته نوعی ارتباط با طبیعت و جهان هستی و امر قدسی مشاهده می شود. گویی انسان طراح
یا صنعتگر، هنگامی که به آفرینش صنعتی و هنری دست می یازد، خود را با طبیعت و جهان هستی و خالق کل جهان هستی
در ارتباط قرار میدهد. شاید بتوان گفت اهمیت نقش نمادها و اعتقادات در زندگی و هنر ایرانیان در گذشته، تا اندازه ای است
که باعث جامعه ای نماد پرور شده بود و هنر و زندگی از یکدیگر جدا نمی نمود. در مقاله حاضر تالش شده است به تبیین تاثیر
اندیشه های اسالمی و نمادهای آنها در شکل گیری تزئینات خانه و ظروف خانگی قرون اولیه اسالمی پرداخته شود. به عبارت
دیگر، کار اصلی این مقاله، نمایاندن تجلی اندیشه های اسالمی در شک لگیری و فرم و نقش پردازی معماری و اشیای خانگی
ایران است. روش انجام این تحقیق بر اساس هدف، تاریخی - تطبیقی و تحلیل محتواست و فرضیه این تحقیق عبارت است از:
در طراحی و شکل گیری معماری و اشیای خانگی قرون 5-3 هجری در ایران اندیشه ها و نمادهای اسالمی نقش داشته اند.
جهت بررسی این فرضیه، ابتدا به معرفی و گونه شناسی ظروف خانگی از یک سو و نیز معرفی برخی نمونه های به جای مانده
از معماری این قرون پرداخته می شود و سپس مبانی شکل گیری این ظروف و اندیشه های اسالمی بوسیله تفسیر نمادهای
نقش پردازی شده بر آنها، تحلیل و تبیین می گردد. در نتیجه می توان تاثیر اندیشه های اسالمی را در دو گروه نقوش غیر
پیکره ای و نمادهای معنوی طبقه بندی نمود .