نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

مدلِ مقدار اقتصادیِ تولید یکی از مشهورترین مدلهای کنترل موجودی است. در مدلهای تولید اقتصادی، امکان تولید قطعات معیوب وجود دارد، که در نظر نگرفتن این امر، موجب می شود هزینه های احتسابی، غیر واقعی جلوه کنند. ضمناٌ وجود تورم و ارزش زمانی پول در مدل‌های اقتصادی، اختلاف قابل توجهی در محاسبات هزینه ایجاد می کند. در این مقاله تولید قطعات معیوب در حالت چندمحصولی با در نظر گرفتن تورم و ارزش زمانی پول، مورد بررسی قرار می گیرد. در نظر گرفتن حالت چندمحصولی در این مباحث یک تحلیل جدید می باشد، که تاکنون انجام نشده است. مطالعات در این زمینه نشان می دهد که وارد کردن موضوع تورم و ارزش زمانی پول در مدیریت و کنترل موجودی، منجر به تغییر دسته تولید بهینه خواهد شد. بدلیل آنکه پیدا کردن سیکل بهینه با روش مشتق گیری، مشکل است، از ترکیب دو الگوریتم جستجوی شتابدار و دیکوتوماس در تعیین نقطه بهینه استفاده می شود. در نهایت تحلیل حساسیت براساس پارامترهای نرخ بهره، نرخ تورم و نرخ توأم انجام شده است. نتایج نشان می دهد که در نظر نگرفتن تورم و نرخ بهره باعث خطا در محاسبه ی هزینه می شود.

---

این مقاله به ارائه یک مدل طراحی شبکه زنجیره تأمین امداد رسانی سه سطحی شامل تأمین کنندگان، مراکز توزیع امداد و نقاط آسیب دیده (نقاط تقاضا) در شرایط عدم قطعیت پرداخته است. جهت لحاظ نمودن عدم قطعیت موجود در پارامترهای تقاضا، تأمین و مولفه های هزینه ای مسئله، از رویکرد بهینه سازی استوار داده های بازه ای استفاده شده است. مدل استوار ارائه شده قادر است تا با هدف کمینه نمودن مجموع هزینه های زنجیره تأمین، به صورت همزمان تصمیمات بهینه مکان یابی و تخصیص محصولات امدادی در زنجیره تأمین را تعیین نماید. در نهایت، با بهره گیری از داده های حاصل از مطالعه موردی وقوع زلزله در مناطق زلزله‌خیر شمال و جنوب البرز مرکزی، مدل ارائه شده مورد آزمون قرار گرفته و کاربرد پذیری آن در شرایط واقعی نشان داده شده است.

---

وجود عدم قطعیت‌ در متغیرهای طراحی و پارامترهای مساله، امری گریز ناپذیری بوده و باید در فعالیت بهینه‌سازی در نظر گرفته شود. در مسائل بهینه‌سازی، استواری و قابلیت اطمینان طرح از اهمیت زیادی برخوردار است. دو رویکرد طراحی استوار و طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان دو جنبه فوق را دربر می-گیرند. اما کاربرد جداگانه این دو رویکرد، پایداری محصول در طول عمر آن را تضمین نمی‌کند. بنابر این، در این نوشتار ما رویکرد طراحی استوار و طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان را در یک مدل ترکیب کرده و یک متدولوژی کلی برای طراحی محصول استوار و قابل اطمینان ارائه می‌کنیم. کارایی متدولوژی ارائه شده با حل یک مثال عددی نشان داده می‌شود.

---

چکیده : پیشرفت‌های صنعت خودروسازی، شرایط رقابتی را برای شرکت‌های خودروساز فراهم کرده است، لذا رقابتی-تر شدن بازارها، فروپاشی مرزهای تجاری، جهانی شدن اقتصاد و در نهایت افزایش سطح توقعات و الزامات مشتریان، موجب افزایش توجه به تکنولوژی‌های نوین گردید. شناسه‌فرکانس‌رادیویی یک تکنولوژی رو به رشد در سطح دنیا است که هرروزه کاربردهای جدیدی از آن در فرایندهای مختلف از جمله زنجیره تأمین، تعریف‌شده و بکار گرفته می‌شود. استفاده از تکنولوژی شناسه-فرکانس‌رادیویی با اتوماسیون فرایندهای کاری(هوش تجاری) در مدیریت زنجیره تأمین، هزینه فعالیت‌های دستی را کاهش می‌دهد و باعث افزایش سرعت انجام فرایندها می‌گردد و با حذف دخالت انسان در ورود اطلاعات، خطا را کاهش و دقت اطلاعات جمع‌آوری شده را افزایش می‌دهد. فناوری شناسه‌فرکانس‌رادیویی، امکان کنترل فرایندهای غیرقابل رؤیت و نیز ویرایش اطلاعات برچسب‌ها را در اختیار ما می‌گذارد که برای نشان دادن این موضوع از شبیه‌سازی استفاده شد تا در ابتدا برچسب‌هایی برای ثبت اطلاعات اولیه به قطعات اضافه شود و در واحد خدمات این اطلاعات با اضافه شدن نوع تعمیرات ویرایش می‌شود ودر نهایت پس از خروج از واحد خدماتی، تمامی داده‌ها برای تجزیه و تحلیل و تصمیم‌گیری در سیستم هوش تجاری ذخیره می‌شود. این پژوهش می خواهد راهی مناسب‌تر برای شناسایی تأمین‌کنندگان برتر و شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها مشخص نماید تا شرکت های خودروساز بتوانند با یک انتخاب و رتبه‌بندی درست از بین تأمین‌کنندگان موجود، قطعات مورد نیاز را فراهم نمایند همچنین عملکرد نمایندگی‌ها بر اساس آمار دقیق مراجعه‌کننده‌ها و نوع تعمیرات می‌تواند روی تصمیم‌گیری‌های خودروساز بسیار مؤثر باشد. شبیه‌سازی شناسه‌فرکانس‌رادیویی و هوش‌تجاری در این پژوهش نشان داد که اگر تصمیمات هوش تجاری با استفاده از داده‌های دقیق به سرعت اجرا شود، در خدمت‌دهی به مشتریان 62 درصد بهبود ایجاد می‌شود که این بهبود نتیجه تعیین اولویت تأمین‌کننده‌ها و تغییرات واحد خدماتی است تا در نهایت به موجب مقایسه آمار خرابی قطعه‌سازان، کیفیت قطعات بالا برود و به طبع آن کارکرد خودروها نیز افزایش ‌یابد.

---

هدف این مقاله، تعیین مکان های بهینه جهت احداث ایستگاه های توزیع سوخت برای وسایل نقلیه شهری در شبکه های شامل مسیرها و تقاطع ها است. در مسئله مورد مطالعه، اولا نگرش به تقاضا و مکان تسهیل از حالت معمول مبتنی بر گره در شبکه، به حالت مبتنی بر یال در نظر گرفته شد . ثانیا محدودیت سرویس دهی توسط ایستگاه های سوخت به عنوان یک محدودیت صف ( درنظر گرفتن ازدحام ) در شبکه لحاظ گردید. در این پژوهش براساس دو مدل ریاضی ماکزیمم پوشش و مکان یابی جریان-سوخت، مدل ریاضی برای تعیین مکان های بهینه جهت احداث ایستگاه سوخت، ارائه شد. برای حل مدل، الگوریتم ابتکاری متناظر در قالب الگوریتم حریصانه توسعه یافته، طراحی و با نرم افزار" متلب " اجرا شدو به کمک نرم افزار " گمز" نیز قادر به تولید جواب بود. برای نشان دادن کارایی الگوریتم پیشنهادی به حل عددی مسئله با داده واقعی پرداخته شد. یافته ها حاکی از آنند که، جوابهای حاصل از نرم افزار گمز، دارای اختلاف کمی با جواب های حاصل از الگوریتم پیشنهادی است و مقایسه جواب های حاصل از روش دقیق " قواعد کاهش" با الگوریتم ابتکاری توسعه یافته پیشنهادی، نیز موید کارایی آن در یافتن مکان بهینه است

---

در این مقاله برنامه‌ریزی تولید صنایع فرآیندی در چارچوب مدل‌ ریاضی شبکه‌ای‌ شامل مجموعه‌ای از چندین واحد عملیاتی ارائه شده است. رویکردهای اخیر برنامه‌ریزی احتمالی، شامل احتمال تغییرات پارامترها در طول زمان نشده و این ضعف باعث غیرکاربردی شدن این رویکرد در عمل، بیان شده است. هدف اصلی این مقاله ارایه رویکردی است که بتواند بر چالش مطرح شده، فائق آید. بر این اساس، یک برنامه‌ریزی خطی عدد صحیح با هدف کمینه سازی مجموع هزینه‌های تولید، نگهداری موجودی و انحراف از بازده استاندارد، طراحی شده است. از آنجا که تغییرات میزان خروجی واحد‌ها در قالب متغیرهای احتمالی در افق زمان در نظر گرفته شده، روش فرآیند مارکوف گسسته- زمان به کار رفته است. یک نمونه عددی بمنظور سنجش اعتبار مدل پیشنهادی، ارایه شده است. نتایج نشان می‌دهد که برنامه‌ تولید ارائه شده توسط برنامه‌ریزی پویای احتمالی پیشنهادی نسبت به رویکرد موجود (برنامه‌ریزی احتمالی)، پنج درصد به نتایج کاربردی نزدیکتر است.

---

این مقاله به زمانبندی واحد نورد به عنوان یکی از مهم‌ترین واحدهای صنعت فولاد می‌پردازد. نورد فرایندی است که پس از واحد ریخته‌گری صورت می‌گیرد و اهمیت آن به واسطه شرایط خاص این فرایند و تولید محصول نهایی است. برای این منظور، مدل ریاضی این زمانبندی ارائه شده است. برای حل این مدل، متدولوژی پیشنهادی بر پایه الگوریتم کوتاه‌ترین مسیر ارائه شده است. نتایج محاسباتی نشان می‌دهد عملکرد این الگوریتم هم از نظر ارائه جواب‌های مناسب و هم از نظر زمان حل بسیار مناسب است.

---

ریسک اﻋﺘﺒﺎری در صنعت بانکداری ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻄﺮ ﻧﺎﺷﯽ از اﺣﺘﻤﺎل ﻋـﺪم ﺑﺎزﭘﺮداﺧـﺖ ﺗﻌﻬـﺪات ﺗﻮﺳـﻂ ﻣـﺸﺘﺮیان در ﺳﺮرسید ﺑـﻮده و یکی از ﻣﻬـﻢترین ریسک‌ها در ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآید. استقرار نظام رتبه‌بندی اعتباری با توجه به حجم انبوه مطالبات معوق بانک‌ها، یکی از مهمترین ابزارهای کنترل این نوع ریسک است. این مقاله با استفاده از شبکه‌های عصبی توانمند در حوزه پیش‌بینی و ترکیب آنها قادر است مشتریان را در دو گروه خوش‌حساب و بد‌حساب دسته‌بندی کند. مدل پیشنهادی که دارای ساختار و آموزش ماژولار است، مدل ترکیب سلسله مراتبی شبکه‌های عصبی نام دارد. در مدل یادشده برای تجزیه مساله میان شبکه‌ها و ترکیب نتایج برای رسیدن به پیش‌بینی نهایی و همچنین شیوه آموزش آن از رویکردی جدید استفاده می‌شود. رویکرد پیشنهادی ابتدا، از الگوریتم گسسته بهینه‌سازی انبوه ذرات برای کاهش ابعادی و تجزیه مساله میان ماژول‌های مختلف استفاده می‌کند، سپس برای آموزش، از تلفیق قانون‌های مختص به هر ماژول و قانون آموزش کلی این شبکه استفاده می‌کند. نتایج در مقایسه با شبکه عصبی پرسپترون چندلایه و شبکه عصبی با اتصالات جانبی بدست آمده است. طبق نتایج بدست آمده مدل پیشنهادی توانسته با دقت بسیار بالا رفتار مشتریان را پیش‌بینی نماید.

---

---

انرژی نقش حیاتی در بهبود رفاه اجتماعی و اقتصادی ایفا می‌کند و اصلی ضروری در صنایع و تجارت به‌حساب می‌آید. ایران دومین ذخایر گاز طبیعی دنیا و چهارمین جایگاه تولید نفت اوپک را در اختیار دارد و از کشورهایی است که از منابع فراوان انرژی برخوردار است. از طرفی، تغییرات ژئوپلیتیکی، مسائل اجتماعی مانند رشد جمعیت، رشد اقتصادی، چالش‌های سیاسی، تغییرات اهداف و چشم‌اندازها، و پارامترهای مؤثر خارجی (مانند تغییر قیمت نفت جهانی) باعث تغییرات فزاینده‌ای در حوزه انرژی شده است و اقتصاد ایران نیازمند سیاست‌گذاری هدفمند و طرح‌های بلندمدت است. در این راستا، این نوشتار تلاش دارد با استفاده از برنامه‌ریزی سناریو مبتنی بر طرح نقشه شناخت فازی، روش تحلیل متقاطع و همچنین تجزیه‌وتحلیل ریخت‌شناسی روندهای احتمالی آینده انرژی ایران در بخش تولید بررسی نماید. چهار سناریوی محتمل برای تولید انرژی اولیه در کشور تولید شد که بیانگر محتمل‌ترین وضعیت بخش انرژی در کشور تا سال ۱۴۱۰ خواهند بود. روش یکپارچه بکار رفته در این مطالعه ضعف سایر روش‌های کمی یا کیفی را پوشش می‌دهد.

---

مساله‌ زمان‌بندی پروژه با منابع محدود چندحالته تعمیم مساله‌ زمان‌بندی پروژه با منابع محدود تک حالته (RCPSP) است. هدف آن، انتخاب یک حالت اجرایی برای هر فعالیت به‌منظور زمان‌بندی پروژه با حداقل زمان اجرا است به‌طوری‌که محدودیت‌های پیش‌نیازی، منابع تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر رعایت شوند. در روشی که اخیرا معرفی شده، این مساله در دو گام مجزا حل می‌ شود. در گام نخست، با استفاده از مفاهیم جبر بول، درخت شمارشی و همچنین حل‌کننده‌ مساله‌ی صدق‌پذیری، مساله زمان‌بندی پروژه با منابع محدود چند حالته‌ به یک RCPSP تبدیل شده و در گام دوم با کمک یکی از الگوریتم‌های زمان‌بندی، RCPSP حل می‌شود. مشکل اساسی این روش، کم آوردن حافظه و زمان اجرای طولانی در برخی موارد است. در این مقاله سه راهکارجدید یعنی مرتب‌سازی و دو قاعده هرس برای رفع این مشکلات ارایه شده است.نتایج آزمون‌ها نشان می دهند که اعمال پیشنهادات در تعدیل مشکلات روش حل به میزان قابل توجهی موثر بوده و براساس معیارهای تعیین شده توانسته است در مواردی بیش از 88 درصد روند را بهبود بخشد. از این طریق نه تنها سرعت پردازش ارتقا یافته بلکه در میزان حافظه مورد نیاز نیز صرفه‌جویی شده است.

---

براساس افزایش فشارهای محیطی، شرکت‌های مهم موجود، اهمیت سبز بودن زنجیره تامین‌شان را از طریق برنامه‌های توسعه تامین‌کنندگان سبز تعیین می‌کنند. این مقاله برنامه‌های توسعه تامین‌کنندگان سبز و تمایل مشارکت تامین‌کنندگان را مورد توجه قرار می‌دهد. بنابراین روش تحلیل شبکه خاکستری تعیین می‌شود تا برنامه‌های توسعه تامین‌کنندگان سبز که به طور موثری عملکرد تامین‌کنندگان را بهبود می‌بخشد، نشان دهد. سپس به طور جامع برنامه‌های توسعه تامین‌کنندگان سبز، با توجه به سطوح تمایل مشارکت تامین‌کنندگان ارزیابی می‌شود. روش معرفی شده، در صنعت کاشی و سرامیک استان یزد اجرا شد و نتایج زیر حاصل گردید، برنامه ارائه مشاوره و توصیه‌های فن‌آوری سبز به تامین‌کنندگان و برنامه انتقال کارکنان با تخصص‌های زیست محیطی به تامین‌کنندگان، با امتیازهای بالاتر دارای تاثیر نسبتا مثبت برای بهبود عملکرد تامین‌کنندگان بودند. و در مقابل برنامه تعهد مدیر ارشد سازمان به تامین‌کنندگان برای شیوه‌های تامین سبز  و برنامه آموزش تامین‌کنندگان در مورد کنترل زیست محیطی و هزینه دارای تاثیر نسبتا ضعیف بر عملکرد تامین‌کنندگان می‌باشد.

---

مساله زمانبندی وسایل نقلیه به دلیل کاربرد وسیع و ارزش اقتصادی فراوان، توجه پژوهشگران زیادی را به خود جلب کرده است. این مقاله یک مدل ریاضی، منطبق با شرایط واقعی مساله مورد مطالعه، جهت بالا بردن رضایت مشتری و بهینه کردن عملکرد ارائه‌دهنده خدمات (اپراتور)، ارائه می‌دهد. افزون بر این، یک روش حل نیز ارایه شده است به‌گونه‌ای که زمانبندی وسایل نقلیه به صورت پویا انجام شود، به‌ این صورت که درخواست‌ها برای وسایل نقلیه به تدریج و در افق زمانی تعیین شده وارد سیستم می‌شود و برنامه‌ریزی قبل از اینکه تمام درخواست‌ها مشخص شوند شروع می‌شود. در پایان با بررسی یک نمونه عملی، برتری مدل و روش پیشنهادی را با روش برنامه‌ریزی فعلی نشان داده می‌شود.