نمودارهای کنترل شوهارت، از مهمترین ابزار کنترل فرایند آماری است که از طریق ترسیم مقادیر آماره نمونهای مربوط به ویژگی کیفیتی مورد نظر در طول زمان بمنظور تشخیص انحرافات با دلیلی که کیفیت خروجی فرایند را تحت تاثیر قرار میدهد بکار گرفته میشوند. نمودارهای X و MR یکی از انواع نمودارهای کنترل تک متغیره برای پایش میانگین و پراکندگی مشخصههای کیفیتی متغیر محسوب میشوند که هرگاه نمونه تنها شامل یک محصول باشد مورد استفاده واقع میشوند. عملکرد ضعیف نمودار X هنگام مواجهه با مشاهدات غیر نرمال و وجود خود همبستگی در نمودار MR ، به عقیده بسیاری از محققین اثر بخشی این نمودارها را مورد تردید قرار داده است. از سوی دیگر با رواج بکارگیری متدولوژی بهبود کیفیت شش سیگما بویژه در صنایع تولیدی، ضرورت تشخیص کاهش در پراکندگی متغیر تحت بررسی بیش از پیش احساس میشود که متاسفانه نمودار MR از این قابلیت برخوردار نیست. این مقاله بر پایه استفاده از منظق فازی، یک روش ساده برای ارزیابی وضعیت میانگین و پراکندگی متغیر مورد بررسی ارایه میکند که ضمن مرتفع نمودن معایب فوقالذکر، میتواند الگوهای غیر عادی موجود در یک فرایند را نیز تشخیص دهد. رویکرد کنترل فرایند بر مبنای بکارگیری یک سیستم خبره فازی در مقایسه با روشهای سنتی، در ارزیابی وضعیت مقادیر انفرادی، برتریهای قابل توجهی حاصل نموده است. عملکرد نمودار کنترل فازی برای شناسایی رفتارهای غیر عادی فرایند در قیاس با نمودار X و MR با استفاده از دادههای حاصل از شبیه سازی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و مزایای روش جدید تشریح گردیده است.
