نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

موفقیت شرکت­های تولیدی و خدماتی مستلزم "تعریف دقیق چشم انداز و اهداف"، "تدوین صحیح استراتژی­ها"، "تدوین صحیح برنامه­های عملیاتی پروژه­ها و اولویت بندی آنها"، "اجرای درست برنامه­ها" و "ارزیابی درست و عادلانه عملکرد و تحلیل انحرافات" و انجام اصلاحات هوشمندانه در فرآیند پنج گانه فوق می­باشد. امروزه چالش اصلی مدیران ارشد سازمان­ها، تدوین درست استراتژی­ها و پیاده سازی صحیح آن می­باشد. تجربه نشان داده است که بسیاری از استراتژی­های درست تدوین شده، در مرحله عمل با شکست مواجه می­شوند و از دلایل آن عدم انتقال درست استراتژی در سرتاسر سازمان و نیز محدودیت بودجه و زمان و تخصیص ناکارای منابع به انجام پروژه­ها و اقداماتی است که بعضاً از اولویت استراتژیک و اهمیت بالایی در جهت دستیابی به اهداف، برخوردار نیستند، اما قسمت اعظم منابع بهبود را به خود اختصاص می­دهند. این مقاله، چارچوبی مبتنی SWOT¹، BSC² ، QFD³ و EFQM⁴ وStrategy Map را برای حل مشکل فوق، تشریح می­کند. این چارچوب برای فرموله کردن استراتژی و پیاده سازی آن در شرکت پست جمهوری اسلامی ایران بکارگرفته شده است

---

اطلاع داشتن از زمان واقعی تغییر در پارامترهای یک فرآیند تولید، به کاربران این امکان را می دهد تا علل ریشه ای تغییر را در زمان کوتاهتر و با دقت بیشتر شناسایی کنند. در فرآیندهای باکیفیت بالا، بدلیل حساسیت و اهمیت زیاد رسیدن به نقص صفر، برآورد این زمان دستاوردهای ارزشمندی را به همراه خواهد داشت. در این مقاله، مقایسه­ای میان عملکرد برآوردکننده درستنمایی بیشینه و برآوردکننده های ذاتی نمودارهای کنترل تجمعی هندسی (CUSUM) و میانگین موزون درستنمایی(EWMA)  صورت گرفته است. همچنین، بااستفاده از رویکرد تابع احتمالی، یک مجموعه اطمینان برای نقطه تغییر پیشنهاد شده است. نتایج حاصل از شبیه سازی مونت کارلو برتری عملکرد برآوردکننده پله ای ساده را نسبت به برآوردکننده­های ذاتی نشان    می­دهد.

---

در بسیاری از فرآیندهای تولیدی و خدماتی، کیفیت محصول یا عملکرد فرآیند به کمک رابطه ای خطی یا غیرخطی، بین متغیر پاسخ و یک یا چند متغیر مستقل، بیان می گردد. به چنین روابطی در اصطلاح، پروفایل می گویند. متغیر پاسخ در رابطه پروفایل می تواند پیوسته یا گسسته باشد. تحقیقات نسبتاً گسترده ای تا بحال در رابطه با متغیرهای پاسخ پیوسته انجام شده ولی متغیرهای پاسخ گسسته کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در حالی که کاربردهای بالقوه ای وجود دارد که متغیر پاسخ با مدلهای رگرسیون لجستک رسته ای یا دودویی مدلسازی می شوند. متغیرهای پاسخ رسته ای کاربردهای متوعی به ویژه در صنعت خدمات دارند. در این مقاله ابتدا به منظور پایش پروفایل ها در فاز I، نمودارهای کنترل پیشنهادی برای پایش پروفایل هایی که دارای پاسخ چندرسته ای اسمی هستند توسعه داده شده اند. مدل مبنای پروفایل، رگرسیون لجستیک چندرسته ای اسمی در نظر گرفته شده است. عملکرد نمودارهای کنترل با استفاده از شبیه سازی و احتمال هشدار برای سناریوهای مختلف خارج از کنترل مقایسه شده اند.

---

در سالهای اخیر درکنار تکنیکهای کنترل کیفیت یک یا چند متغیره، پایش پروفایل‌ها موردتوجه محققان وکاربران بسیاری قرارگرفته‌است. یک پروفایل رابطه بین متغیرپاسخ و متغیرمستقل است که در طول زمان کنترل می‌گردد. در بکارگیری روشهای پایش پروفایل‌ها همواره فرضیاتی موردنظر قرار دارد، یکی از مهمترین این فرضیات استقلال باقیمانده‌ها است، عدم برقراری این فرض برعملکرد بیشتر روشها به شدت اثرگذار است. محققان بسیاری سعی در رفع یا کاهش این اثرات داشته‌اند. در این مقاله راهکاری جدید جهت پایش پروفایل‌های خطی خودهمبسته در فاز2 پیشنهاد‌شده‌است و عملکرد آن به وسیله مطالعات شبیه‌سازی و شاخص متوسط طول دنبالهARL))، با روشهای مشابه ارائه شده، مقایسه گردیده‌است.

---

در نمودار کنترل کلاسیک نرخ نمونه‌گیری از فرایند ثابت است. در واقع همواره نمونه‌هایی با اندازه ثابت و در فاصله‌های زمانی ثابت از فرایند گرفته می‌شود. این نمودار در شناسایی تغییرات کوچک و متوسط در میانگین فرایند عملکرد خوبی ندارد. همچنین، در مدل‌های اقتصادی مقادیر ثابتی برای پارامترهای هزینه‌ای درنظرگرفته می‌شود. این درحالی است که تغییرات سایر پارامترها اثرات متقابلی بر تخمین هزینه‌های کیفیت دارد. در سالهای اخیر با گسترش روش‌های تاگوچی در طراحی محصول، مفهوم تابع زیان با بسیاری از مدل‌های تصمیم‌گیری آماری که نیازمند تخمین هزینه‌های کیفیت هستند، آمیخته شده است. در این راستا برپایه مفاهیم زنجیر مارکوف این تحقیق، به توسعه نمودار کنترل با فواصل نمونه‌گیری متغیر با درنظرگرفتن تابع زیان کیفیت تاگوچی پرداخته است. سپس با استفاده از تکنیک الگوریتم ژنتیک، پارامترهای نمودار کنترل به گونه‌ای تعیین می‌گردند که هزینه‌های پایش فرایند حداقل گردد. همچنین، برای تعیین مقادیر بهینه پارامترهای الگوریتم ژنتیک از آرایه متعامد تاگوچی بهره‌گرفته شده است. تحلیل نتایج حاصل از مدل توسعه داده شده در مقایسه با رویکرد نمونه‌گیری ثابت، برتری روش توسعه داده شده را نشان می‌دهد.

---

وجود عدم قطعیت‌ در متغیرهای طراحی و پارامترهای مساله، امری گریز ناپذیری بوده و باید در فعالیت بهینه‌سازی در نظر گرفته شود. در مسائل بهینه‌سازی، استواری و قابلیت اطمینان طرح از اهمیت زیادی برخوردار است. دو رویکرد طراحی استوار و طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان دو جنبه فوق را دربر می-گیرند. اما کاربرد جداگانه این دو رویکرد، پایداری محصول در طول عمر آن را تضمین نمی‌کند. بنابر این، در این نوشتار ما رویکرد طراحی استوار و طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان را در یک مدل ترکیب کرده و یک متدولوژی کلی برای طراحی محصول استوار و قابل اطمینان ارائه می‌کنیم. کارایی متدولوژی ارائه شده با حل یک مثال عددی نشان داده می‌شود.

---

در بسیاری از فرآیندهای تولیدی کیفیت یک محصول به وسیله رابطه غیر خطی بین متغیر پاسخ (ویژگی کیفیتی ) و متغیر مستقل بیان می شود . استفاده از رگرسیون غیر خطی در پایش پروفایل های غیر خطی در مقالات متعددی پیشنهادشده است ، که با دو ایراد مواجه است ، اول اینکه توزیع ضرایب رگرسیون در نمونه های کوچک مشخص نیست و دوم با افزایش پیچیدگی فرآیند ، تعداد پارامترهای رگرسیون افزایش و توان آزمون ودرنتیجه کارایی نمودارهای کنترل کاهش می یابد. در این مقاله از تبدیل موجک ها برای پایش پروفایل های غیر خطی در فاز II استفاده شده است .در تبدیل موجک ها دو پارامتر هموارسازی ، آستانه و سطح تجزیه شکل تابع رگرسیون را مشخص می کند . ابتدا روشی برای تعیین سطح تجزیه پیشنهاد شده و در سطح تجزیه مشخص شده میانگین و واریانس پروفایل پایش شده است . برای پایش تغییر پذیری درون پروفایل براساس دو آماره تخمین واریانس در تبدیل موجک ها، دو نمودار کنترل ناپارامتریک و پارامتریک ، معرفی شده و کارایی آن ها با استفاده از توان آزمون با هم مقایسه شده است. نمودار کنترل F/ T2 نسب به median/T2 از عملکرد بهتری در کشف شیفتهای مختلف در میانگین برخوردار است .در صورتیکه در شیفت های بسیارکوچک در واریانس F/ T2 کارایی بهتر و با افزایش مقدار شیفت median/T2 عملکرد بهتری را نشان میدهد.