نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

مساله مسیریابی‌ وسایل‌ نقلیه یکی از پرکاربردترین و چالش برانگیزترین مسائل بهینه سازی ترکیبی می‏باشد. توجه زیاد به مساله مسیریابی بعلت پرکاربرد بودن این مسائل در دنیای واقعی و همچنین دشوار بودن حل این مسائل است. هدف این مقاله، طراحی مدلی جدید برای مساله مسیریابی وسایل نقلیه در زنجیره تامین سه سطحی است، که تعیین می کند چه مقدار کالا، در چه زمانی و از کدام مرکز توزیع به کدام مشتری ارسال شود تا در کنار کمینه کردن هزینه‌های زنجیره تأمین از جمله هزینه‌های نگهداری موجودی و حمل  و  نقل، که غالباً در ادبیات موضوع دیده می شود، اهداف مهم دیگری تحت عنوان کمینه کردن نرخ  مصرف  سوخت و جریمه های پنجره های زمانی نیز تأمین شود و در نهایت رضایت مشتریان به حداکثر برسد. نخست برای اعتبارسنجی ابعاد کوچک مساله چندین مثال عددی با نرم افزار گمز و الگوریتم های فرا ابتکاری پیشنهادی طراحی و حل شده است، و برای ارزیابی کیفیت نتایج با یکدیگر مقایسه گردیدند. در ادامه برای اعتبارسنجی ابعاد بزرگ مساله، یک مثال واقعی ارائه شده و با الگوریتم های فرا ابتکاری پیشنهادی حل گردیده است. الگوریتم های فرا ابتکاری در نرم افزار MATLAB R2013کدنویسی شده اند و تمامی تست‏ها توسط رایانه ای با مشخصات پردازشگر Core i5 2.53GHz و حافظه داخلی 4GB اجرا شده است.

توجه روزافزون به خواسته‌های مشتریان برای تحویل سریع کالا و سفارشی‌سازی آن، از یک سو و هزینه‌های مختلف سیستم‌های تولیدی از سوی دیگر، انتخاب سیاست تولید را به یکی از مسائل مهم برای مدیران صنایع تبدیل کرده است. از این‌رو مطالعات زیادی در زمینه انتخاب از بین دو سیاست ساخت برای انبارش و ساخت برای سفارش صورت گرفته است. با این وجود حجم کمی از مقالات به بررسی زنجیره تأمین کالای فاسدشدنی و تعیین سیاست بهینه تولید در آن پرداخته‌اند. پژوهش پیش‌رو به بررسی و مقایسه این دو سیاست در زنجیره تأمین دو سطحی کالای فاسدشدنی با طول عمر نمایی پرداخته و از مبانی نظریه صف برای مدل‌سازی سیستم بهره گرفته است. به این ترتیب با بررسی شرایط زنجیره در حالت پایدار و بدست آوردن معادلات تعادلی، معیارهای ارزیابی عملکرد سیستم محاسبه شده و مدل‌های ریاضی توسعه می‌یابند. برای حل مدل‌های پیشنهادی از روش جستجوی مستقیم استفاده شده و تحلیل حساسیت با بررسی مثال عددی صورت گرفته است.