نام دانشجو: محمد ربیعی E_Mail:rabiei77gmail.com استاد راهنما: دکتر سیدمهدی حسینی‌مطلق اساتید مشاور: دکتر بهروز مینایی، دکتر عبدالرحمن حائری اساتید داور داخلی: دکتر محمد فتحیان، دکتر مهدی غضنفری اساتید داور خارجی: دکتر کامبیز بدیع، دکتر عباس احمدی زمان و مکان جلسه: روز دوشنبه 15 مهرماه 1398 ساعت 17:30 – طبقه سوم- کلاس 314 عنوان رساله: شناسایی کاستی‌های پژوهش با به‌کارگیری تکنیک‌های متن‌کاوی و تحلیل رفتار جویشگری کاربران (مورد مطالعه: محیط زیست ایران)
چکیده
گسترش علم و فناوری و امکان تعامل و ارتباط بین پژوهشگران و دانشمندان موجب شده است تا از یک‌سو شاهد تعدد و گوناگونی پژوهش‌های صورت پذیرفته در حوزه‌های مختلف علوم باشیم و از سوی دیگر با تنوع نیازهای و تقاضاهای پژوهش مواجه شویم. به‌منظور مدیریت نظام پژوهش، داشتن شناخت کافی نسبت به تقاضاها و نیازهای پژوهشی حال و آینده و توانمندی‌ها و منابع پژوهشی موجود ضروری است. ازاین‌رو، پژوهش‌های علم‌سنجی متعددی با هدف شناسایی روندهای پژوهش، تعیین کاستی‌های پژوهشی و نیازسنجی و اولویت‌بندی پژوهش‌ها انجام شده است.
این پژوهش درصدد است راهکار مناسبی را مبتنی بر تحلیل محتوای پژوهش‌های موجود و تقاضاهای جامعه پژوهشی از طریق کاربست تکنیک‌های متن‌کاوی و پردازش زبان طبیعی و تحلیل رفتار جویشگری کاربران ارائه نماید که از طریق آن کاستی‌های پژوهشی به‌صورت مستقل از نظر خبرگان و در فرایندی ماشینی شناسایی شود. برای این منظور حوزه محیط زیست به عنوان موردمطالعه انتخاب شد و منابع پژوهشی موجود در پایگاه ایرانداک و نیز جستجوهای صورت پذیرفته توسط کاربران این پایگاه به عنوان داده‌های پژوهش مورداستفاده قرار گرفت.
به‌منظور شناسایی پژوهش‌های مرتبط با حوزه موردنظر و نیز شناسایی و تحلیل موضوعات موجود در این حوزه، از تکنیک‌های مختلف پردازش زبان طبیعی، متن‌کاوی، داده‌کاوی، مدل‌سازی موضوعی و تحلیل کتاب‌شناختی و محتوایی منابع استفاده شد. درنهایت موضوعات مختلف این حوزه شناسایی و تحلیل کتاب‌شناختی آن‌ها ارائه گردید. همچنین این موضوعات از منظر عرضه و تقاضای پژوهش مورد رصد قرار گرفت و روشی برای ترسیم و تحلیل وضعیت کنونی و آینده این موضوعات ارائه گردید. نتایج نشان داد که روش وزن‌دهی NGTF2 که در این پژوهش ارائه شده است، موجب کارایی بالاتر مدل رده‌بند خواهد شد، همچنین از طریق رده‌بندی تک‌رده‌ای نزدیک به یک میلیون و دویست هزار جستجو و بیش از یکصد هزار منبع پژوهشی مرتبط با حوزه محیط‌زیست شناسایی شد و با استفاده از مدل‌سازی موضوعی 20 موضوع در این حوزه شناسایی و استخراج شد که پس از ارزیابی عرضه و تقاضای این موضوعات، مشخص شد که موضوعات «صنعت»، «رودخانه»، «حقوق بین‌الملل» و «زباله» در حوزه محیط‌زیست دارای کاستی پژوهش هستند و با توجه به رفتار کاربران این پایگاه، پیش‌بینی وضعیت آتی حوزه‌های مختلف نیز ارائه شد.
پژوهش ارائه‌شده می‌تواند سیاست‌گذاران و مدیران پژوهشی را در اتخاذ تصمیمات کلان پژوهشی و تعیین نیازها و اولویت‌بندی پژوهشی یاری رساند. همچنین به دلیل رویکرد میان‌رشته‌ای و روش ترکیبی مورداستفاده، پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی، کتابداری و اطلاع‌رسانی، سیاست‌گذاری علم و فناوری و ... می‌توانند از نتایج آن بهره‌مند شوند.
کلیدواژه ها: علم‌سنجی | متن‌کاوی | شناسایی کاستی پژوهش | محیط زیست | پردازش زبان طبیعی |
gmail.com
