فشار عصبی در محیط کار فشار عصبی در افراد عارضهای است که سلامت جسمی و فکری فرد را به مخاطره میاندازد. فشار عصبی زمانی به وجود میآید که بدن بیشتر از حد معمول از تواناییهایش استفاده میکند. عوارض فشار عصبی برای افراد، خانوادهها، جامعه و سازمان هایی که ممکن است از «فشار عصبی» رنج ببرند زیانبار است. شناسایی علایم: علایم فیزیکی برخی از علایم فشار عصبی ممکن است تهدیدی برای زندگی باشند( نظیر فشار خون بالاو بیماری قلبی). از علایمی که کمتر زندگی را تهدید میکنند میتوان از بی خوابی، احساس خستگی مداوم، سردرد، خارش پوست، نامنظم شدن سیستم گوارشی، زخم معده، ورم معده، بی اشتهایی، زیاده خوری و گرفتگی عضلات نام برد. بسیاری از این عوارض بلافاصله بعد از یک جریان تنشزا به وجود میآیند. فشار عصبی علایم دیگری دارد که زودتر نمایان میشوند( برای مثال حالت تهوع، نفس تنگی یا خشکی دهان). علایم روانی علایم روانی فشار عصبی شامل تند مزاجی، حملات زهر دار عصبی، از بین رفتن قوای جسمی، کم شدن احساس شادی و ناتوانی در تمرکز روی سادهترین کارهای روزمره است. علل ایجاد فشارهای عصبی سازمانی: 1- الزامات شغلی : *نوع شغل – بعضی شغل ها بیشتر از سایر مشاغل دارای فشارهای عصبی می باشند مانند مشاغل جراحی – کنترل ترافیک هوایی . *ایمنی – اگرامینت شغلی کارکنان به خطر بیافتند، فشار عصبی تا حد زیادی افزایش پیدا می کند مانند زمان کاهش تعداد کارکنان یا ادغام کردن سازمانها. *حجم کار – زمانی که کار واگذار شده به فرد خارج از توان او باشد ایجاد تنش و اضطراب می کند. - الزامات فیزیکی : یکی از عوامل مهم درجه حرارت است . مانند کارکردن در فضای آزاد هنگامی که درجه حرارت بسیار زیاد است یا دفترهایی که دارای طرح نامناسبی می باشند. 3- الزامات نقش : فشار عصبی ممکن است از ابهام نقش (روشن نبودن انتظاراتی که از فرد دارند) یا تضاد نقش (ناهماهنگی بین دو یا چند نقش) باشد. 4- الزامات مراوده با دیگران: اگر سبک رهبری خشن بوده و دلسوزی چندانی نسبت به کارکنان نداشته باشد ایجاد فشار عصبی می کند. و یا فشار برای انجام هنجارهای گروهی مانند وجود یک فرد سیگاری در میان تعدادی غیر سیگاری. پی آمدهای فشار عصبی الف: پی آمدهای فردی: 1- پی آمدهای رفتاری: واکنش هایی هستند که ممکن است باعث ایجاد آسیب به فرد یا دیگران شوند. شواهد نشان می دهد بین اعتیاد به الکل و مواد مخدر با فشار عصبی رابطه ای مستقیم وجود دارد. 2- پی آمدهای روانی: هنگامی که اشخاص در محیط کار با فشار عصبی شدیدی مواجه می شوند ، ممکن است دچار افسردگی ، پرخوابی یا بیخوابی شوند. 3- پی آمدهای جسمی: پی آمدهای جسمی فشار عصبی بر وضع جسمی فرد اثر می گذارد. این پی آمدها عبارتند از: ناراحتی و حمله قلبی ، سردرد، کمر درد، زخم معده و ناراحتی های معده و اثنی عشر. ب: پی آمدهای سازمانی: 1- عملکرد – یکی از پیامدهای فشار عصبی کاهش عملکرد مناسب و درست است. 2- کناره گیری – مهمترین انواع کناره گیری عبارتند از غیبت، استعفاء و کناره گیری روانی به معنی بی توجهی نسبت به شغل و سازمان.. - طرز تلقی – رضایت شغلی؛ روحیه، تعهد سازمانی، همزمان با انگیزش فرد از فشار عصبی صدمه می بینند. 4- واماندگی – یک احساس عمومی تحلیل رفتگی است، و هنگامی بوجود می آید که فرد احساس کند فشارهای زیادی را تحمل می کند و منابع رضایت نیز خیلی کم است. اقدامات سازنده مقابله با فشار عصبی از طریق فرد: مرتب کردن میز کار- برای کاهش فشار در محیط کار ابتدا از میز کار خود شروع کنید. به هم ریختگی روی میز، خود عاملی در ایجاد فشار عصبی است. خود را فریب ندهید، شاید فکر کنید چون میدانید هر چیز کجا قرار دارد، میز نامرتب بهتر است. به تکنولوژی جدید و « دفتر کار بدون کاغذ » تکیه نکنید؛ چرا که گرهای از مشکل شما باز نخواهد کرد.اگر میخواهید روز را بدون فشار عصبی آغاز کنید، از شب قبل میزتان را مرتب کنید. دور ریختن وسایل زاید- برخی از دور ریختن چیزها امتناع میورزند، چون فکر میکنند ممکن است بعدها به آنها نیاز پیدا کنند. به همین دلیل یادداشتهای بهدرد نخور و بلا استفاده را جمع میکنند. دربسیاری از مشاغل شما میتوانید با اطمینان از «قانون سه ماهه» پیروی کنید: هر چیزی که به مدت سه ماه روی میز شما نخوانده باقی ماند باید به مکان دیگری (به یک فایل برای ذخیره بلند مدت و یا به درون سطل زباله) منتقل شود. پروندهها را به سه دسته مجزا طبقهبندی کنید: * اقدام فوری- همین امروز آنها را انجام دهید. *اقدام بعدی ـ این پروندهها را در کازیه کارهای دردست اقدام بگذارید و ظرف مدت یک هفته آنها را انجام دهید. * بدون اقدام ـ این پروندهها را بایگانی کنید و یا آنها را دور بریزید. بهبود ارتباطات کاری- رابطه ضعیف با همکاران در محیط کار باعث بروز فشار عصبی میشود. روابط کاری خود را توسعه ببخشید، آنها را تجزیه و تحلیل کنید و حوزههای مشکل ساز را مشخص نمایید. برای مثال ببینید آیا کنترل افراد زیر دست مشکل است؟ آیا مقامهای ارشد دور از دسترس هستند؟ و... - به تمامی کارمندان خود، بدون در نظر گرفتن پست و عنوان آنها، احترام بگذارید. - باهمکاران طوری رفتار کنید که نشانگر قدردانی و سپاس شما باشد. - برای برقراری ارتباط کاری با یک همکار جدید، ناهار را با او صرف کنید. - از دفتر کار افراد دیدن کنید و بدین، وسیله خود را به آنها معرفی کنید. - اگر همکاری دارید که در نزدیکی شما زندگی میکند، در رفت و آمد به محل کار، او را همراهی کنید. اقدامات سازنده مقابله با فشار عصبی از طریق سازمان: سازمانی که میخواهد برای مقابله با فشار عصبی در محیط کار حرکت مثبتی انجام دهد، باید هزینههای مربوطه را بپردازد تا منافع کلی خود را تامین کند؛ منافعی که نه تنها از نظر مالی قابل ملاحظه هستند بلکه بالا رفتن روحیه کارمندان و افزایش خلاقیت را نیز به دنبال خواهند داشت. نحوه واکنش افراد به فشار عصبی متفاوت است. تنها با شناخت ماهیت واکنش افراد میتوانید مقابله با فشار عصبی در خود و دیگران آغاز کنید. - نصب یک صندوق پیشنهادات تا کارمندان بتوانند نظرات خود را در مورد کاهش فشار عصبی در آن بیندازند. - با بحث باز در مورد مشکلات، فشار از دوش کارمندان برداشته می شود. - برای کاهش میزان فشار عصبی امکانات ورزشی (شنا) را برای کارکنان فراهم آورید. - با نژادپرستی و تبعیض جنسی در سازمان خود مبارزه کنید. - برای کمک به کارمندانی که دچار فشار عصبی هستند، ستادهای پشتیبان تشکیل گردد. - برای مقابله با فشار عصبی قبل از اتخاذ هر گونه استراتژی، از منابع و امکاناتی که سازمان در اختیار دارد استفاده کنید. - با بهبود کیفی و تنوع در غذاهای سازمان، افراد را به خوردن غذاهای سالم عادت دهید. بر خود سخت مگیر گاه بسیار آشفته ایم و سردرگم، گویی کوهی از کارها در برابر ماست، و گره های بسیاری که باید گشود. و زمان کافی برای این همه فراهم نیست. گویی فراموش می کنیم که هر روز معجزه زیبایی است، سرشار از عشق و شادی. مجبور نیستی تمام گره ها را یک روزه بگشایی و تمام هدفها را، یکباره نشانه روی. امروز همان کن می توانی، و باقی را گو که فردایی هست. برای آسایش خود، بودن با دوستان و عزیزان، بازی و تفریح و نشستن در زیر آفتاب، وقتی برگزین. بر خود سخت نگیر تا ببینی که سختی ها چگونه آسانتر می شوند و چگونه می توانی کارهای بیشتری را پیش ببری. و نیز دریابی که زندگی اینگونه با آرامشی بیشتر می گذرد. و روزها شادمانه تر به شب می رسند، و تو خود سرزنده تری و راضی تر. اقتباس از کتاب رفتار سازمانی. نوشته: مورهد_ گریفن ترجمه: دکتر سید مهدی الوانی_دکتر غلامرضا معمارزاده اینترنت
|