آقای مهندس حامد فرشباف آقاجانی دانشجوی دوره دکتری این دانشکده گرایش مهندسی خاک و پی، 7 شهریورماه سال 94 از رساله خود تحت عنوان «بررسی اثر ناهمسانی القائی در رفتار مکانیکی ماسه کربناتی بوشهر در شرایط زهکشی نشده» در محل سالن کنفرانس شمارۀ 1 دانشکده مهندسی عمران با راهنمایی آقای دکتر صالح زاده دفاع خواهد نمود.

چکیده این رساله به شرح زیر می‌باشد: پدیده ناهمسانی یکی از ویژگی‌های ذاتی در نهشته‌‌های رسوبی موجود در طبیعت است که باعث می‌‌شود تا پاسخ رفتار خاک متأثر از راستای بارگذاری نسبت به راستای رسوب‌گذاری شده و موجب وابستگی مشخصات مکانیکی و مقاومتی خاک به راستای بارگذاری می‌‌شود. در سالهای گذشته، بسیاری از محققین با انجام مطالعات آزمایشگاهی اثر پدیده ناهمسانی در ماسه‌‌های سیلیکاتی استاندارد با دانه‌‌بندی یکنواخت و متشکل از دانه‌‌های گردگوشه را مطالعه نموده‌‌اند. با این حال، تحقیقات اندکی در مورد اثر پدیده ناهمسانی در سایر ماسه‌‌ها بخصوص ماسه‌‌های دریایی با منشاء کربناتی اسکلتی انجام یافته است. باتوجه به فراوانی ماسه کربناتی در سواحل خلیج فارس و احداث سازه‌‌های عظیم نفتی و ساحلی بر روی این نوع خاکها، بررسی اثر دوران تنش اصلی و همچنین نحوه رفتار ماسه در بارگذاری سه بعدی با اعمال تنش میانی ضروری به نظر می‌‌رسد. با توجه به این موضوع، در طی این تحقیق با انجام آزمایشهایی در دستگاه برش پیچشی استوانه توخالی، رفتار ناهمسانی ماسه کربناتی بندر بوشهر با دانه‌‌های با شکل نامنظم و اندازه‌‌های مختلف تحت بارگذاری با راستاهای مختلف و با شرایط تحکیمی و تراکم مختلف مورد بررسی و مطالعه قرار گیرند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، همه نمونه‌‌ها در راستای بارگذاری مختلف ابتدا دچار انقباض سپس اتساع می‌‌شوند. دو نوع روند ناهمسانی متفاوت برای پارامترهای مکانیکی و مقاومتی در بخش انقباضی و اتساعی ماسه بوشهر مشاهده گردید. در فاز رفتار انقباضی اولیه، با متمایل راستای بارگذاری از حالت قائم به سمت صفحه افقی، مقادیر پارامترهای مرتبط با تغییرشکل و فشار آب حفره‌‌ای حداکثر (Umax) افزایش و پارامترهای سختی اولیه، تنش انحرافی لحظه PT، نرخ تولید فشار آب حفره‌‌ای به کاهش می‌‌یابد که این روند منظم نزولی یا صعودی مشابه با مشاهدات انجام یافته در سایر ماسه‌‌های سیلیکاتی نیمه تیز گوشه یا گردگوشه در ادبیات فنی است. ولی در فاز رفتار اتساعی، اثر ناهمسانی در پارامترهای تنش انحرافی و فشار آب حفره‌‌ای لحظه نهایی از یک روند سهموی پیروی می‌‌کند که بیشینه فشار آب حفره‌‌ای و کمینه مقاومت برشی در راستای بارگذاری 30 درجه اتفاق می‌‌افتد. پارامترهای تغییرشکل ماسه شامل مدول تغییرشکل سکانتی اولیه، کرنش متناظر با لحظه تغییر رفتار و کرنش نهایی نمونه‌‌ها دارای روند ناهمسانی نزولی با افزایش زاویه راستای بارگذاری بوده که این روند، مشخصه بارز ماسه کربناتی بوشهر بوده که تنها در ماسه سیلیکاتی با رفتار اتساعی مشاهده شده است. بررسیها نشان داد که افزایش فشار محصورشدگی و تراکم نمونه‌‌ها باعث کاهش شدت پدیده ناهمسانی در پارامترهای مقاومتی و فشار آب حفره‌‌ای شده، ولی تاثیری در شدت ناهمسانی در پارامتر تغییرشکل ماسه نداشته که نشان‌دهنده ذاتی بودن ناهمسانی کرنشها در ماسه با رفتار اتساعی است. همچنین نتایج آزمایشها بیانگر وجود رابطه خطی یکتا بین تنش انحرافی (qPT) و تنش اصلی میانگین مؤثر (p'PT) در لحظه تغییر رفتار خاک برای همه نمونه‌‌های آزمایش است که نشان‌دهنده مستقل بودن خط تغییر رفتار خاک در ماسه بوشهر از سطح تراکم، فشار محصورشدگی و راستای بارگذاری است. واژه‌های کلیدی: ماسه کربناتی بوشهر- دستگاه برش پیچشی استوانه توخالی- ناهمسانی - تنش اصلی میانی- تحکیم همسان و ناهمسان رایانامه جهت ارتباط با دانشجوی فوق: hfarshbaf [AT] iust.ac.ir