دفاعیه دکتری در دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی

  سارا سلیمانی (دانشجوی دوره دکتری دانشکده معماری و شهرسازی) از رساله خود تحت عنوان «بهبود آموزش سازه در معماری با تاکید بر محتوا ، روش و رسانه» به راهنمایی دکتر هاشم نژاد و
دکتر گلابچی در تاریخ 7/11/88 دفاع نمود.

  چکیده:

  بررسیها در ارتباط با آموزش درس سازه به دانشجویان معماری موید این است روشهایی که امروزه در عرصه آموزش سازه در دانشکده های معماری بکار گرفته می شوند، برای بیشتر دانشجویان ناکافی هستند. از سوی دیگر بی توجهی به آموزش سازه مشکلات متعددی را در عرصه فعالیت حرفــه ای فراهم ساخته و از این طریق هزینه های غیرضروری فراوانی به دولتـــها تحمیل شده است. بر این اساس به منظور حل مشکلات فعلی آموزش سازه هدف رساله حاضر بازنگری برنامه درسی سازه در رشته معماری با تأکید بر محتوا، روش و رسانه تعریف گردید. فرضیه این تحقیق عبارت است از:

  از آنجاییکه عناصر هر برنامه آموزشی به یکدیگر وابسته و از تعامل و تأثیر متقابل برخوردارند:

  · در تدوین برنامه آموزشی سازه، بازنگری و اصلاح همزمان محتوا، روش تدریس و رسانه های آموزشی، بر بهبود یادگیری و انتقال کاربردی دانش آموخته شده از درس سازه به عرصه طراحی معماری مؤثر می باشد.

  · اگر در انتخاب محتوای آموزشی بر اصول و مفاهیم کاربردی و ساختار کیفی تأکید گردد و محاسبات ریاضی و تحلیلهای سازه ای بصورت محدود و کنترل شده آموزش داده شوند و از روش تدریس حل مسأله استفاده شود و محتوا با استفاده از چندرسانه (مالتی مدیا)ی آموزشی با ساختار سه بعدی و گرافیکی ارائه گردد، یادگیری و انتقال کاربردی دانش آموخته شده از سازه به عرصه طراحی معماری تحت تأثیر قرار می گیرد.

  در پژوهش حاضر از روش تحقیق پیمایشی، روش تحلیل محتوا و روش آزمایشی با طرح گروههای همتا و پس آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. روش نمونه گیری در تحلیل محتوا غیرتصادفی قضاوتی، در انجام مصاحبه ها غیرتصادفی ساده و در آزمون خرپا تصادفی ساده بوده است. جامعه این پژوهش شامل کتابهای آموزشی سازه در معماری، دانشجویان کارشناسی و کاردانی رشته معماری، معماران و مهندسین سازه و اساتید معماری درگیر با آموزش سازه می باشد. در ابزار اندازه گیری از مصاحبه ها و پرسشنامه های باز، آزمون خرپا و نگرش سنج در ارتباط با آموزش چندرسانه ای بهره گرفته شد.

  یافته های تحقیق نشان داد جهت آزمون (فرضیه) اینکه آیا بازنگری محتوا و روش تدریس حل مساله و استفاده از چندرسانه های آموزشی منجر به یادگیری و انتقال بهتر دانش می گردد، مبحث خرپا از درس سازه انتخاب و با عنایت به مطالعات مباحث محتوا، روش تدریس حل مساله و چندرسانه ها، یک چندرسانه آموزشی تهیه و در دو کلاس کاردانی و کارشناسی آموزش داده شد. یافته های آزمون خی دو و t نشان داد که بازنگری محتوا و استفاده از روش حل مساله با ابزار ارائه چندرسانه های آموزشی منجر به یادگیری و انتقال بهتر دانش می گردد.

  پس از اثبات فرضیه پژوهش به منظور اطلاع یافتن از اینکه اهداف و صفاتی که پژوهشگر در بکارگیری چندرسانه ها در پی برآورده شدن آن بوده به چه میزان بر آورده شده است پس از اتمام آموزش یک پرسشنامه بسته با طیف بلی- خیر تهیه و در اختیار دانشجویان گروه آزمایشی در هر دو مقطع کاردانی و کارشناسی قرار داده شد. از این دانشجویان در مورد 7 ویژگی از چندرسانه ها (تصویرسازی، سرعت در یادگیری، خودآموزی، ماندگاری و انتقال دانش، کارایی آموزش، سهولت استفاده، تازگی و جذابیت) سئوال شد. نتایج نشان داد از دیدگاه دانشجویان تمامی اهداف مورد توجه به میزان قابل قبولی تحقق یافته اند. کمترین مقدار به سرعت در یادگیری و بیشترین مقدار مربوط به تصویر سازی اختصاص یافت.

  یافته های پژوهش:

   آموزش سازه به معماران را می توان در 5 بخش قابل تقسیم بندی نمود:

  1. مفهوم سازه؛

  2. اصول استاتیک؛

  3. مصالح سازه ای؛

  4. سیستم های سازه ای؛

  5. نمونه های معماری.

   یافته های پژوهش نشان داد که بازنگری محتوا واستفاده از روش حل مساله با ابزار ارائه چندرسانه های آموزشی به تنهایی می تواند منجر به یادگیری و انتقال بهتر دانش گردد، همچنین یافته ها نشان داد اگر این موضوع با موارد زیر تلفیق و هماهنگ گردد می تواند به میزان بیشتری در بهبود آموزش سازه در معماری تاثیرگذار گردد:

  · جلوگیری از آموزش مجرد؛ یکی از مهمترین ایرادات وارد بر آموزش فعلی سازه آموزش مجرد سازه می باشد. به منظور جلوگیری از آموزش مجرد که منجر به تربیت مهندس سازه می گردد نه معمار از روش تحقیق پیمایشی راهکارهای زیر استخراج گردید:

  o حضور همزمان استاد سازه و معماری در سرکلاسهای طراحی معماری بمنظور تمرین سازه در سر کلاسهای طراحی؛

  o آموزش سازه با نگاه به معماری؛

  o آموزش باید از مفهوم سازه (مبحث اول) آغاز و دوباره به آن ختم گردد؛

  o تعریف پروژه مشترک بین دانشجویان سازه و معماری.

  · شروع آموزش سازه از ابتدای آموزش معماری؛

  · تغییر تفکر "سازه را بایستی به مهندس سازه واگذار کرد"؛

  · همراهی آموزش دانشگاهی با فعالیتهای غیردانشگاهی؛

  · استفاده و آموزش نرم افزارهای تحلیل سازه در کلاسهای آموزش سازه در رشته معماری.