دفاعیه دکتری

آقای مهدی خرم ساعت  16:00 صبح مورخ 7/3/92 از رساله دکتری تحت عنوان "بررسی و استخراج شاخص های (قابل اطمینان) در تعیین اندازه و تناسب (مبتنی بر ابعاد انسانی- ایرانی) در معماری داخلی (مطالعه موردی مدارس تهران)"دفاع خواهند نمود ، اساتید راهنمای این رساله جناب آقای دکتر ناصر کلینی و دکتر محسن صفار دزفولی  می باشند.

شکل‏گیری فضاهای معمارانه با توجه به ویژگی های کمی و کیفی آن فضاها صورت می‏گیرد. خصوصیات کمی یک فضا موجب تغییر و تحــول در خصوصیات کیفی آن می‏گردد و این موضوع از دیرباز برای ایجاد کیفیت برتر فضای قابل زیست مــدنظر معماران و طراحان بوده است. در طراحی فضا به ویژه هنگامی که دلیل اقتصادی ارجحیت می‌یابد، طراحی بر اساس حداقل ها شکل گرفته و بسیاری از ویژگی های کمی فضا در ارتباط مستقیم با ابعاد بدن انسان قرار می‏گیرد. امروزه تعیین اندازه، در معماری کشور، از آن دسته موضوعاتی است که به خاطر وجود استانداردهای اروپایی و امریکایی وجایگزینی این ابعاد به جای جامعه ایرانی، باعث ایجاد و تشدید آسیب های جسمی و اختلال در عملکرد فضاهای معماری شده است.

مسایلی همچون بروز بیماری‌های جسمی، روحی، روانی و رابطه برخی از آسیب های جسمی انسان با ابعاد نامناسب محیط زندگی (بیماری های مفصلی ـ کمر درد ـ پادرد و امراضی دیگر) نشانه هایی است که در جوامع امروز با ساخت و سازهای بی رویه برای مسکن رخ داده است. بهینه‌سازی مصرف مصالح ساختمانی، تولید صنعتی ساختمان، نیاز به ساختمان‌های تخصصی برای کاربران خاص مثل کودکان و سالمندان، توسعه پایدار و مسائلی از این دست از دغدغه‌های روز جوامع امروزی است. همه این موارد، که از اهمیت خاصی نیز برخوردار است، لزوم تعیین شاخص‌های اندازه را به صورت علمی بیش از پیش مهم ساخته است.

این پژوهش مهم‌ترین شاخص های تعیین اندازه در طول تاریخ را مورد بررسی قرار داده و رابطه بین آنها و میزان اولویت هر شاخص را مشخص نموده است. هدف از این بررسی ها این است که بتوان بر اساس آنها معیارهایی برای عناصر معماری و ساخت و ساز ارایه نمود.  این معیارها  همان شاخص‎های قابل اطمینان تعریف شده اند. در این رساله علاوه بر رسیدن به معیار و شاخصی عام برای تعیین ابعاد مورد نیاز در طراحی فضای داخلی، خصوصاً ساختمان های  آموزشی، به طور موردی  مطالعاتی را بر روی ابعاد پله انجام داده است تا مشخص نماید که هر ساختمان فقط بر اساس ابعاد و اندازه ها و استانداردهای مکتوب شکل نمی گیرد؛ بلکه با توجه به نیازهای کاربران آن شکل می پذیرد. پژوهشگر تلاش دارد تا در سه مرحله از پژوهش مهم‌ترین شاخص های تعیین اندازه در معماری داخلی را استخراج نماید  و بر اساس رابطه بین آنها و میزان اولویت هر شاخص به  موازنه هایی (بین اساسی‌ترین عوامل تعیین شاخص ها) دست یابد. این امر موجب می‌گردد تا بتوان بر اساس آن اندازه های مختلف جزئیات را در معماری داخلی ارایه  نمود. در این میان مقصود از شاخص های قابل اطمینان، آن دسته از شاخص هایی است  که  بر اساس  موازنه  بین  عوامل تعیین کننده به دست آمده باشد. به این معنی که همه ابعاد موضوع سنجیده شده و بتوان به یک معیار قابل اطمینان رسید و تعریفی برای طراحی ساختمان ها با توجه به نیاز کاربران ارائه داد.

کلیدواژه‌ها: معماری داخلی، شاخص‎، آنتروپومتری، قابلیت اطمینان، معماری مدارس