برگزاری دفاعیه نهایی دکتری آقای مهندس احمد جمشیدی زنجانی

چکیده این رساله به شرح زیر می‌باشد:
به دلیل تجمع فلزات سنگین و عدم تجزیه آنها به واسطه فرآیندهای طبیعی تجزیه، به مرور زمان رسوبات و ارگانیزمهای وابسته به آن غنی از فلزات سنگین خواهند شد. از سویی روشهای پاکسازی رسوبات از آلاینده­های فلزی بسیار محدود و پرهزینه هستند و همچنین امکان عملیاتی شدن آنها به سهولت میسر نمی­شود. بنابراین ارزیابی و سنجش وضعیت آلودگی محیطهای آبی و اعمال برنامه­های مدیریتی با توجه به نتایج ارزیابی­های صورت گرفته حائز اهمیت است. از اینرو با ملحوظ داشتن اهمیت بررسی و ارزیابی وضعیت آلودگی رسوبات محیطهای آبی در تحقیق حاضر شاخصهایی جهت ارزیابی وضعیت آلودگی رسوبات در محیطهای آبی توسعه یافته است. در ابتدا شاخص درجه سمیت فلزات در رسوبات مبتنی بر نتایج آنالیزهای آماری و غلظت کل فلزات مطابق رابطه توسعه یافته است. نتایج اعمال این شاخص بر اساس میانگین غظتهای فلزات مورد مطالعه در رسوبات سطحی تالاب انزلی از درجه سمیت متوسط تا زیاد حکایت دارد. همچنین در سطح دیگر، شاخص تجمیعی جدیدی مبتنی بر نتایج تفکیک شیمیایی فلزات و ضرایب سمیت متفاوت هر یک از فلزات (mRAC) مطابق رابطه توسعه یافته است. نتایج اعمال شاخص mRAC نشانگر مخاطره زیاد پتانسیل اثر منفی رسوبات سطحی تالاب انزلی بود. در ادامه شاخصی جهت ارزیابی دسترسی زیستی فلزات در رسوبات مبتنی بر نتایج استخراج تک مرحله­ای فلزات (استخراج کننده­های گلایسین و EDTA ) و اثر سمیت متفاوت هر یک از فلزات (BRAI) با رابطه پیشنهادی تدوین شده است. نتایج اعمال این شاخص با استفاده از میانگین استخراج هر یک از فلزات از دسترسی زیستی بسیار زیاد رسوبات سطحی تالاب انزلی حکایت دارد. همچنین شاخص تجمیعی دیگری نیز جهت سنجش درجه سمیت در نمونه­های سطحی و مغزه تالاب (ATI) با رابطه پیشنهادی توسعه داده شده است. بر اساس نتایج شاخص ATI رسوبات سطحی تالاب انزلی در محدوده درجه سمیت متوسط قرار دارند. به طور کلی نتایج اعمال شاخصهای توسعه یافته در تحقیق حاضر بر نمونه­های تالاب انزلی بیانگر درجه سمیت متوسط، پتانسیل خطر و ریسک دسترسی زیستی زیاد در رسوبات سطحی تالاب انزلی است. علاوه بر موارد فوق بر اساس شاخصهای غنی­شدگی و انباشت ژئوشیمیایی، می­توان دریافت فلزات کادمیوم و سرب از درجه غنی­شدگی و شدت آلودگی بیشتری در رسوبات سطحی تالاب انزلی در مقایسه با سایر فلزات مورد مطالعه برخوردار هستند. همچنین کادمیوم و سرب پتانسیل آزادسازی بیشتری (به تریب 5/62 و 9/37) نیز در مقایسه با سایر فلزات در منطقه مورد مطالعه دارند. علاوه بر این موارد می­توان بیان داشت بخشهای شرقی و جنوب شرقی تالاب انزلی که متأثر از منابع آلودگی انسان ساخت شهرهای رشت و خمام و همچنین رودخانه­های پسیخان و پیربازار هستند از آلودگی بیشتری در مقایسه با سایر بخشهای تالاب انزلی رنج می­برند.

واژه‌های کلیدی: تالاب انزلی، شاخص کیفیت، رسوب، فلزات سنگین، سمیت 

رایانامه جهت ارتباط با دانشجوی فوق: ajamshidi [AT] iust.ac.ir