ویژه نامه معرفی آزمایشگاه مهندسی عصبی در دانشگاه علم و صنعت ایران

  پژوهشگران آزمایشگاه مهندسی عصبی دانشگاه علم و صنعت ایران موفق شدند برای اولین بار در دنیا با کنترل شبکه های عصبی در نخاع بوسیله یک تراشه ریزپردازنده و اتصال آن به سلول­های عصبی نخاع، عملکرد حرکتی را بطور کامل در یک حیوان فلج بازگرداند. این روش افق جدیدی را برای رفع مشکلات حرکتی در بیمارن ضایعه نخاعی باز نموده است.

  مهندسی عصبی از حوزه ­ های گسترش یافته در قرن 21 در زمینه مهندسی پزشکی است. از اهداف مهندسی عصبی تحقیقات بنیادین در زمینه سیستم های عصبی و عصبی-عضلانی، گسترش روش ­ های تشخیص، درمان و توانبخشی با استفاده از روش­های مهندسی است. مدلسازی ریاضی نرون، مدلسازی شبکه­های عصبی بینائی، شنوائی، حرکتی، حافظه، و غیره، مدلسازی فرآیند شناخت در انسان، علوم اعصاب محاسباتی، زیست شناسی محاسباتی، مدلسازی سیستم­های عصبی-عضلانی، مدلسازی حرکت در انسان، الکترونیک مولکولی، کامپیوترهای بیولوژیک، پروتزهای عصبی، سیستم­های واسط مغز-کامپیوتر، تشخیص حالت­های دهنی و مغزی توسط کامپیوتر، کنترل مغز، همه از موضوعات مهندسی عصبی است.

  مهندسی عصبی یک رشته همه جانبه بوده و تخصص الکترونیک، مخابرات، کنترل، کامیپوتر، علوم اعصاب، فیزیولوژی و مهندسی پزشکی نقش اساسی را در این رشته ایفا می­کند. مهندسی عصبی منشأ ایجاد یک فناوری، تحت عنوان فناوری عصبی شده است. هدف این فناوری، طراحی و ساخت ابزار میکروالکترونیکی است که با ارتباط مستقیم با سیستم عصبی مرکزی و یا اعصاب محیطی، کنترل خارجــی ارگان های بدن را به عهده می­گیرد. این سیستم­ها ارگان­های بدن را به همان نحوی کنترل می­کنند که سیستم عصبی مرکزی انسان در حالت طبیعی کنترل می­کند.

  امروزه کاربرد مهندسی عصبی در تشخیص، درمان و توانبخشی بسیار گسترش یافته است و تحول شگرفی را در زمینه پزشکی بوجود آورده است. محصولات این تکنولوژی بسیار گران قیمت است و از نیازهای ضروری جهت حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه محسوب می­شود. از محصولات این فناوری می توان به پروتزهای عصبی قلبی، پروتزهای عصبی شنـــوائی، پروتزهای عصبی تنفسی، پروتزهای عصبی مغزی و پروتزهای عصبی بینائی اشاره کرد. از این فناوری نیز برای کنترل درد، کنترل مثانه، کنترل اسپاستیستی، کنترل بعضی از موارد اپلیپسی ، درمان بیماری پارکینسون و کنترل بیماری صرع استفاده می ­ شود . همچنین امروزه، مهندسی عصبی به عنوان یک روش موثر برای رفع مشکلات افراد دچار ضایعه نخاعی از جمله مشکلات حرکتی، کنترل مثانه کنترل دفع، مشکلات قلبی-عروقی، اسپاستیسیتی، زخم بستر، و غیره مطرح است.

  با توجه به گسترش کاربردهای مهندسی عصبی در حوزه سلامت، مرکز فناوری عصبی در این دانشگاه تاسیس و در حال گسترش می باشد. این مرکز تحقیقاتی در نوع خود نه تنها در ایران بلکه در مواردی در سطح دنیا منحصر بفرد بوده و دارای 5 آزمایشگاه تحقیقاتی مجهز می باشد: آزمایشگاه مهندسی عصبی، آزمایشگاه سیستم­های واسط مغز-کامپیوتر، آزمایشگاه مهندسی مغز، آزمایشگاه طراحی چیپ­های نرونی و آزمایشگاه کنترل سیستم­های عصبی-عضلانی.    

با انجام مدلسازی و شبیه سازی مغز انسان جهت رفع مشکلات حرکتی در بیمارن ضایعه نخاعی، معلولان ضایعه نخاعی (فلج کامل کمری) قادر خواهند بود مانند افراد سالم بایستاند و گام بردارند.

لازم به ذکر است این مرکز زیر نظر استاد پرتلاش و فرهیخته دانشگاه علم و صنعت ایران ، آقای دکتر عباس عرفانیان فعالیت می نماید.