چکیده
در سالهای اخیر، قوانین سختگیرانهای در خصوص مقدار گوگرد در سوختهای هیدروکربنی در جهان مقرر گردیده است،از این رو با توجه به محدودیتهای روش مرسوم گوگردزدایی هیدروژنی برای حذف ترکیبات دی بنزوتیوفنی، روش گوگردزدایی اکسایشی به عنوان یک جانشین قابل اطمینان در سالهای اخیر مدنظر قرار گرفته است. در این راستا برای اولین بار، در این مطالعه ساخت و بررسی دسته جدیدی از کاتالیستهای امولسیونی به همراه حلالهای یونی برای گوگردزدایی کاتالیستی-اکسایشی-استخراجی پیشنهاد شده است. در این مطالعه ابتدا، کاتالیست امولسیونی Q6+xP2W18-xVxO62 با مقادیر مختلف وانادیم (5، 3، 1، 0 = x) و کاتیونهای مختلف آمونیومی شامل CTA و TBA ساخته شد. این کاتالیستها با استفاده از روشهای آنالیز عنصری،FT-IR، IR، XRD، SEM، Uv-vis DRS، XPS، 31P MAS NMR و TGA ساختار شناسی شد. نتایج ساختار شناسی نشان داد که جانشینی تنگستن با وانادیم با حفظ ساختار دوسون با موفقیت انجام شده است. بررسی مورفولوژی کاتالیستها نشان داد کاتالیست [CTA]11P2W13V5O62از الکترون دهندگی و اکسایندگی بالا در مقایسه با سایر کاتالیستها برخوردار است. به منظور غربالگری، تست گوگردزدایی اکسایشی در شرایط حداقلی عملیاتیانجام گردید و نتایج نشان داد که کاتالیست امولسیونی با کاتیون CTAو بالاترین مقدار وانادیم، ([CTA]11P2W13V5O62) بهترین بازده را داشته است.با استفاده از روش طراحی آزمایشات تاگوچی مقدار بهینه کاتالیست بدون استفاده از حلال و در مقدار حداقلی اکسید کننده برابر g/L 5/7 تعیین شد. به منظور افزایش راندمان گوگردزدایی، از حلالهای خانواده Basionic ([Bmim]mSO4) و خانواده حلالهای DES در ترکیب با فرآیند اکسایشی استفاده شد. بررسیها نشان داد که طی 45 دقیقه با استفاده از حلال [Bmim]mSO4، در نسبت سوخت به حلال برابر با 6، مقدار اکساینده به اکسید شونده برابر با 4 و دمای oC 70 میتوان سوخت مدل حاوی ppmw 500 گوگرد (ترکیبات گوناگون گوگردی دی بنزو تیوفن، بنزوتیوفن و 4، 6 دی متیل دیبنزو تیوفن) و ppmw 445 کوینولاین در ایزواکتان حاوی 20 % حجمی تولوئن را تا 90 % گوگردزدایی و 100 % نیتروژن زدایی کرد.عملکرد کاتالیست بهینه در شرایط بهینه فوق الذکر در مقادیر اولیه گوگرد بالاتر، ppmw 1500، بررسی گردید و نتایج نشان داد طی این شرایط گوگردزدایی در یک مرحله تا 70 % قابل حصول است. به منظور بهبود راندمان، گوگردزدایی طی دو مرحلهای اکسایشی-استخراجی انجام گرفت؛ و نتایج نشان داد که برای سوخت مدل حاوی ppmw 1500 گوگرد و ppmw 1335 کوینولاین تا 87 % گوگردزدایی بهبود یافت. در فاز آخر، عملکرد سامانه پیشنهادی در گوگردزدایی سوخت واقعی دیزل حاوی ppmw 1235 گوگرد مورد ارزیابی قرا رگرفت. نتایج نشان داد طی دو مرحله میتوان مقدار گوگرد سوخت واقعی را تا کمتر از ppmw 7 کاهش داد. نهایتاً عملکرد مخلوط کاتالیست و حلال طی مراحل متوالی عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج نشان داد این مخلوط به خوبی تا 4 بار قابل بازگردانی از سوخت واقعی و کمینه 10 بار بازگردانی از سوخت مدل 500 و 4 بار از سوخت مدل 1500 بوده است.
کلید واژه: کاتالیست امولسیونی، وانادیم، گوگردزدایی اکسایشی-استخراجی، مایعات یونی